Stanowisko

Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” Politechniki Śląskiej w Gliwicach w sprawie projektu ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższym” z dnia 26 maja 2003r. opracowanego przez Zespół powołany przez Prezydenta RP

Komisja Zakładowa NSZZ „Solidarność” Politechniki Śląskiej w Gliwicach uznaje, że przedłożony projekt ustawy jest kolejną próbą nowelizacji obowiązującej ustawy o szkolnictwie wyższym. Autorzy za główny cel takiej nowelizacji uznali wprowadzenie:

- zapisów dotyczących funkcjonowania Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich ( KRASP),

- zmiany w warunkach zatrudnienia nauczycieli akademickich,

- zmiany warunków socjalnych i płacowych pracowników zatrudnionych w publicznych szkołach wyższych.

W ustawie zapisuje się szereg uprawnień dla KRASP, która to organizacja (stowarzyszenie) może być jedną z wielu organizacji pracodawców działających w szkolnictwie wyższym. Uprawnienia przypisane KRASP w wielu przypadkach pokrywają się z uprawnieniami Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, która jest jedynym demokratycznie wybranym przedstawicielem społeczności akademickiej; przy czym zadania jakie obie organizacje mają do wykonania mogą być rozbieżne. Takie krzyżowanie się kompetencji może być powodem konfliktów, które nie będą służyć społeczności akademickiej.

W projekcie zaproponowano zdecydowanie niekorzystne zapisy dotyczące stosunków pracy dla wszystkich grup nauczycieli akademickich. Większość nauczycieli akademickich wg projektu będzie zatrudniona na zasadzie umowy o pracę, a rozwiązanie takiej umowy jest możliwe w każdej chwili. Nawet wąska grupa nauczycieli mianowanych, w tym także na czas określony, co jest zupełnie niezrozumiałe, może być zwalniana w trakcie roku akademickiego (po semestrze zimowym). Projektodawcy ustawy nie wykazują zatem dostatecznej troski o prawidłowość przebiegu procesu dydaktycznego, a zatem i poziomu nauczania. Ten brak troski o wiedzę studentów przejawia się w zapisach art.3 ust.1 p.8 w których mowa, że „studia licencjackie albo inżynierskie – studia...... mogące przygotować do pracy w określonym zawodzie”.

Pogorszenie warunków socjalnych pracowników wynika ze zmniejszenia odpisów na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych do 6,5% planowanych rocznych wynagrodzeń brutto. Można by zrozumieć i godzić się na takie rozwiązanie gdyby wprowadzono równocześnie zapis dotyczący odpisów i funkcjonowania Pracowniczych Programów Emerytalnych, których dotychczas nie uruchomiono w publicznych szkołach wyższych. Projektodawcy zadekretowali, że nauczyciele akademiccy muszą być zdrowi conajmniej do 45 roku życia, ponieważ prawa do płatnego urlopu dla poratowania zdrowia uzyskują po przepracowaniu conajmniej 20 lat (aktualnie 3 lata) a łączny wymiar tego urlopu w okresie zatrudnienia nie może przekroczyć dwóch lat (obecnie nie ma ograniczeń ustawowych).

Pogorszenie warunków płacowych wiąże się ze zwiększeniem górnej granicy pensum dla pracowników naukowo-dydaktycznych z 210 do 240 godzin, a także możliwością zmniejszenia płacy lub wypowiedzenia pracy w przypadku zmniejszenia obowiązków wynikających z przyczyn pracodawcy (zmiany organizacyjne lub programowe). Różnicuje się również odprawy emerytalne i rentowe dla nauczycieli akademickich – 6 miesięczne dla mianowanych (profesorów), 3 miesięczne dla pozostałych.

Projekt ustawy dopuszcza, za zgodą rektora, dodatkowe zatrudnienie lub działalność gospodarczą jednak nie dotyczy to osób, które taką działalność lub zatrudnienie mają w chwili wejścia ustawy w życie. Przytoczone przez nas przykłady (nie wszystkie na które możnaby się powołać) świadczą o tym, że projektodawcy pomyśleli głównie o tym, aby w trudnej sytuacji finansowej uczelni publicznych łatwiej się nimi rządziło, korzystając głównie z możliwości sterowania zatrudnieniem. Drugorzędną sprawą staje się jakość kształcenia, co między innymi wynika z obniżenia wymagań stawianych dla uzyskania statusu uczelni wyższej.

Znamiennym jest zapis art.8 „ w uczelni mogą być prowadzone studia wyższe i studia doktoranckie, studia podyplomowe oraz kursy dokształcające,” a ponieważ art.6 ust.3 daje możliwość „prowadzenia gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych”, to może się okazać, że będą w Polsce funkcjonować „gimnazja wyższe”. Autorzy projektu ustawy w swoich pracach nie uwzględnili bliskiej perspektywy wstąpienia Polski do Wspólnoty Europejskiej i konieczności rywalizacji uczelni polskich na otwartym rynku europejskim. Efektem tego jest utrzymanie anachronicznych rozwiązań dotyczących funkcjonowania uczelni i kariery naukowej nauczycieli akademickich. Utrzymanie w projekcie dotychczasowych rozwiązań w tym zakresie powoduje konieczność wprowadzenia innych wymagań formalnych do zatrudnienia na niektórych stanowiskach (profesora) obywateli polskich i cudzoziemców. Takie rozgraniczenie może okazać się niekonstytucyjne.

Komisja Zakładowa NSZZ „Solidarność” Politechniki Śląskiej w Gliwicach uważa, że po raz kolejny grupa ekspertów pod kierunkiem prof. dr hab. Jerzego Woźnickiego proponuje projekt ustawy o szkolnictwie wyższym, który nie spełnia oczekiwań większości społeczności akademickiej oraz nie uwzględnia zmian, jakie dokonują się w naszym otoczeniu w zakresie funkcjonowania uczelni. Uważamy za bezprzedmiotowe dalsze prace, w tym legislacyjne, nad przedstawionym w dniu 26.05.2003r. projektem ustawy ”Prawo o szkolnictwie wyższym” opracowanym przez Zespół powołany przez Prezydenta RP. Wprowadzenie ustawy według proponowanej wersji mogłoby zlikwidować integralność społeczności akademickiej, co prawdopodobnie przewidzieli Autorzy projektu nie umieszczając między innymi zapisu o „społeczności akademickiej” w treści projektu ustawy.

W imieniu Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność”

Politechniki Śląskiej w Gliwicach

Przewodniczący

Tadeusz Giza

Gliwice dnia 25.06.2003r.